İran: Uranyum Stoklarını Yurt Dışına Çıkarabiliriz

İran'ın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Amir Said İravani, bir anlaşmaya varılması durumunda ülkesinin enerji sektöründe dış yatırımları kabul etme ve zenginleştirilmiş uranyum stoklarını yurt dışına transfer etme olasılığını değerlendirebileceğini belirtti.

İravani, Al-Monitor internet sitesine yaptığı yazılı açıklamada, ülkesinin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamındaki haklarını kullanma konusundaki kararlılığını vurguladı. “Ne daha fazlasını ne de azını talep ediyoruz. Sadece anlaşmaya taraf diğer ülkelerin sahip olduğu haklardan faydalanmak istiyoruz.” ifadelerini kullandı.

Her NPT’ye taraf ülkenin nükleer enerji alanında çalışmalara, üretim yapmaya ve barışçıl amaçlarla kullanım hakkına sahip olduğunu belirten İravani, nükleer enerji üretim kapasitesini ülke içinde koruma konusunda kararlı olduklarını ifade etti. Bunun, bölgesel işbirliğine kapalı oldukları anlamına gelmediğini de vurguladı.

İran'ın bölgede nükleer reaktör işleten ülkelerle “reaktör güvenliği veya yakıt temini” gibi konularda işbirliği yapmaya açık olduğunu kaydeden İravani, birkaç ülkenin nükleer alanda ortak hareket etmek için oluşturduğu, teknik ve ticari işbirliğine dayalı nükleer konsorsiyumun da bu işbirliği seçeneklerinden biri olabileceğini iletti.

İravani, konsorsiyumun İran'ın ulusal nükleer programının alternatif bir parçası değil, “tamamlayıcı bir girişim” olarak hizmet sunabileceğini açıkladı.

Nükleer zenginleştirmenin bölgedeki nükleer konsorsiyuma devredilmesine nasıl baktıkları sorulduğunda ise İravani, prensipte böyle bir duruma karşı olmadıklarını ancak bu olasılığı alacakları tekliflerin detaylarına göre değerlendireceklerini söyledi.

İravani, “Yeni bir anlaşma yapılırsa yarı rafine uranyum cevheri (yellowcake) karşılığında yüzde 20 ve yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stoklarımızı başka bir ülkeye transfer etmeye ve İran dışına çıkarmaya hazırız.” diye ifade etti.

Bu teklifin, “Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA)” çerçevesinde İran ile Rusya arasında daha önce uygulandığını hatırlatan İravani, alternatif olarak zenginleştirilmiş uranyumun Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) mührü altında İran'da da stoklanabileceğini belirtti.

Bu olasılığın müzakerelerin içeriğine ve nihai anlaşma şartlarına bağlı olduğunu kaydeden İravani, bunun İran için kırmızı çizgi olmadığını vurguladı.

Bir anlaşma sağlanması halinde ABD veya diğer Batılı ülkelerin İran'daki enerji sektörüne yatırım yapmasına herhangi bir kısıtlama getirilmeyeceğini belirten İravani, bu yatırımların İran'ın nükleer faaliyetlerini sonlandırması karşılığında “koz” olarak kullanılmasını kabul etmeyeceklerini aktardı.

İravani, İran'ın füze programı konusunda herhangi bir taviz vermeyeceğini de belirtti.

İsrail ile yaşanan gerilimin, İran'ın “caydırıcı askeri kapasitesinin” önemini bir kez daha gözler önüne serdiğini savunan İravani, “Son saldırılar açık bir şekilde gösterdi ki askeri kapasitemiz olmasaydı karşı taraf, ateşkes talebinde bulunmaya zorlanmazdı.” şeklinde konuştu.