Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarına yönelik kısıtlamalarının hukuki sonuçlarını değerlendiren danışma görüşü duruşmalarının üçüncü gününde Türkiye’yi temsilen konuşan Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, İsrail’in Gazze ve Batı Şeria’da uluslararası hukuku ihlal eden eylemlerinden ciddi endişe duyduklarını ifade etti.
Nuh Yılmaz, İsrail’in Gazze’de açlığı silah olarak kullandığını belirterek, düşmanca eylemlerin devam etmesiyle birlikte Gazze’ye yönelik saldırıların hız kesmeden sürdüğünü vurguladı.
Dışişleri Bakanlığı Yasaklara Tepki Gösterdi
İsrail’in BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’na (UNRWA) getirilen yasaklarının değerlendirildiği duruşmalar, Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Barış Sarayı’nda 5 gün sürecek olarak planlandı.
Duruşmaların üçüncü gününde ABD, Rusya, Fransa, Macaristan ve Endonezya’nın ardından öğleden sonraki oturumda Türkiye de sunum yaptı. Lahey’de devam eden duruşmalar kapsamında toplamda 39 devlet ve 4 uluslararası kuruluş, İsrail’in BM kuruluşlarına yönelik kısıtlamalarıyla ilgili görüşlerini bildirecek.
Yılmaz, Gazze’deki kısa süreli ateşkesin Filistinlilerin yaşadığı acıları sonlandırmak için bir umut olduğunu, fakat İsrail’in düşmanca davranmaya devam etmesiyle saldırıların sürdüğünü ifade etti. Yılmaz’ın açıklamaları şöyle oldu:
“Gazze halkı yine abluka altında ve bu sefer sıfır insani yardımla. İsrail açlığı bir silah olarak kullanıyor. Tahliye emirlerini takiben yüz binlerce insan yerinden ediliyor. Evler, hastaneler, okullar ve güvenli bölgeler hedef alınıyor. Son olarak 21 Mart’ta Gazze’nin tek özel kanser tedavi hastanesi olan Türk-Filistin Dostluk Hastanesi havaya uçuruldu.”
İsrail’in eylemleriyle ilgili olarak yasal bir yaptırım uygulanmadığına dikkat çeken Yılmaz, “Gazze’de soykırıma varan toplu katliamlar yaşanıyor. Eğer acil uluslararası müdahale gerçekleşmezse bu durum Batı Şeria’da da tekrarlanabilir.” ifadesinde bulundu.
İsrail’in UAD tarafından ilan edilen geçici tedbirleri de hiçe saydığını belirten Yılmaz, “İsrail’in uluslararası yükümlülüklerini sürekli reddetmesi ve hukuktan kaçması, uluslararası hukuk ve insancıl hukuku tehlikeye atmaktadır.” dedi.
“UNRWA, Gazze’de Çocukların Açlıktan Ölümünü Önleyebilirdi”
Sunumunda İsrail’in insani yardım çalışanlarına yönelik düzenlediği saldırılara da değinen Yılmaz, “Türk-Amerikan vatandaşı Ayşenur Ezgi Eygi’nin işgal altındaki Batı Şeria’da barışçıl protestolar sırasında öldürülmesi, insani yardım gönüllülerinin maruz kaldığı tehlikeleri gözler önüne sermektedir.” şeklinde konuştu.
Yılmaz, UNRWA’nın yardımlarının önemine vurgu yaparak, “İsrail’in Gazze’ye yardım ulaştırılmasına getirdiği kısıtlamalar, özellikle çocuklar için ölümcül olabileceği kanıtlanmıştır. UNRWA, Gazze ve işgal altındaki Filistin topraklarında tam faaliyet gösterebilseydi bu durum önlenebilirdi.” dedi.
Türkiye’nin, İsrail’in uluslararası hukuktan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesinden derin kaygı duyduğunu belirten Yılmaz, “Türkiye, UAD’den İsrail’in uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini teyit eden ve BM, diğer uluslararası örgütler ve üçüncü devletlerin işgal altındaki Filistin topraklarındaki varlığına saygı gösterilmesi gerektiğini vurgulayan bir danışma görüşü yayınlamasını talep etmektedir.” diye konuştu.
Yılmaz, ayrıca Türkiye’nin, İsrail-Filistin ihtilafına uluslararası hukuk ve ilgili BM kararları doğrultusunda iki devletli çözüm temelinde adil ve kalıcı bir çözüm bulma çabalarını desteklemeye devam edeceğinin altını çizdi.
İsrail’in BM Kuruluşlarına Kısıtlamaları
İsrail Meclisi’nin 28 Ekim 2024’te UNRWA’nın faaliyetlerini kısıtlayan yasaları kabul etmesi ve 31 Ocak 2025’te Doğu Kudüs’teki UNRWA operasyonlarını sonlandırmasıyla ilgili UAD danışma görüşü duruşmaları devam etmektedir. Duruşmalara 39 ülkenin yanı sıra Arap Ligi, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Afrika Birliği de katılacak.
Duruşmalar 2 Mayıs’ta sona erecek. Danışma görüşüne dair açıklama yapan İsrail, sözlü duruşmalarda bulunmayacak. Süreç, sözlü sunumların ardından Divan yargıçlarının danışma görüşünü hazırlamak için müzakereye başlamasıyla devam edecek.
UAD, danışma görüşlerini genellikle 4 ya da 6 ay içinde ilan etmektedir.
