Küresel Riskler Ekonomik Büyümeyi Tehdit Ediyor

Dünya Bankası’nın Başekonomist Yardımcısı ve Beklentiler Grubu Direktörü Ayhan Köse, küresel ekonomideki kırılganlıkların etkisiyle büyüme tahminlerini güncellediklerini açıkladı. Kısa vadede fiyat istikrarı, mali disiplin, bütçe açıklarının azaltılması ve borç sorunlarının kontrolü, orta ve uzun vadede ise yapısal reformlar ile insan kaynağı ve verimliliğin artırılması gerektiğine dikkat çekti.

Köse, Dünya Bankası’nın Washington’daki genel merkezinde düzenlenen basın toplantısında, küresel ekonomi hakkında soruları yanıtladı.

Dünya Bankası’nın geçtiğimiz hafta yayımladığı Küresel Ekonomik Beklentiler Raporu’nda yer alan bilgilere işaret eden Köse, “Küresel ekonomide ciddi kırılganlıklar mevcut. Bu kırılganlıkların önümüzdeki dönemde de devam etmesi bekleniyor.” dedi.

Köse, bu durumun ekonomik büyüme tahminlerinde aşağı doğru bir revizyona yol açtığını belirterek, dünya ekonomisinin 2023 yılında %2,3 büyümesini öngördüklerini ve bu tahminin yılbaşındaki %2,7’lik tahminden daha düşük olduğunu ifade etti.

Büyümede 25 Yıllık Düşüş Trendi

Köse, ekonomilerin %70’inde büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize ettiklerini belirtti. Küresel ekonomik büyümedeki yavaşlamanın yapısal sorunlar nedeniyle bazı kısımlarının kalıcı, bazılarının ise geçici olduğunu dile getirdi.

Köse, şöyle devam etti:

“Politika yapıcılarının alacağı kararlar dünya ekonomisinin seyrini etkileyecek. Ancak uzun dönemde, özellikle bu yüzyılda, son 25 yılda büyüme trendinde bir düşüş gözlemleniyor. 2000’li yıllarda gelişmekte olan ülkelerde ortalama %5’lik büyüme oranları görülürken, bu rakam 2010’da %4’e ve şu anda %3,5’lere düştü. Önümüzdeki dönemde bu oranın daha da düşmesini bekliyoruz. Bunun nedenleri arasında azalan yatırımlar ve nüfus artışı da var. Üretkenlikte istediğimiz sonuçları alamadığımız için büyüme oranları da bu nedenle düşüyor.”

Ekonomik büyümenin sağlanabilmesi için kısa, orta ve uzun vadede uygulanacak politikaların önemine vurgu yapan Köse, kısa vadede fiyat istikrarı, mali disiplin ve borç sorunlarının kontrol altına alınmasının, orta ve uzun vadede ise yapısal reformlar ve insan kaynağının geliştirilmesinin kritik olduğunu ifade etti.

Köse, şu ifadeleri kullandı:

“Dünya genelinde, özellikle gelişmekte olan ülkelerde 2000’li yılların sonrasında yatırımlarda kayda değer bir azalma var. Dış yatırımlarda düşüş yaşanıyor, iç yatırımlar da büyüme kaydedemiyor. Bunun hem uluslararası hem de yerel düzeyde pek çok nedeni bulunmakta. Uluslararası düzeyde, ticaret konularında yaşanan ciddi çekişmeler ve jeopolitik tansiyonların yükselmesi gibi unsurlar var. Ayrıca, ülkeler bazında da 2000’li yıllardaki reform hareketlerinin eksikliği dikkat çekiyor. Birçok ülkede reform iştahı azalmış durumda. Reformlar, yabancı ve özel sermayenin ülkeye girmesi ve yatırımları artırması için gereklidir. Bunun için ise kurumların güçlenmesi ve mali politikaların sağlam bir temele oturtulması gerekiyor.”

Kısa Vade Çözümü İmkansız

Köse, artan ticaret gerilimlerine de değinerek, “Büyük ülkeler, özellikle Amerika ve Çin, birbirleriyle ciddi bir rekabet içinde. Bu rekabetin kısa sürede çözülmesi şu anda mümkün görünmüyor.” şeklinde konuştu.

Köse, gelişmekte olan ülkelerin ticaret anlaşmaları yapma konusunda istekli olduğunu, bu ülkelerin özellikle bölgesel ticareti artırma, yeni pazarlara ulaşma ve yatırımları teşvik etme adına anlaşmalar gerçekleştirdiğini belirtti.

Ayhan Köse, “Büyük ülkeler arasındaki gerilim, dünya ticareti üzerinde büyük bir etki bırakıyor; ancak diğer ülkeleri ticaret anlaşmaları yapmaya daha aktif hale getiriyor.” dedi.

Enflasyondaki Düşüş Gecikecek

Küresel enflasyona dair beklentileriyle ilgili değerlendirmede bulunan Köse, “Bu yıl enflasyondaki düşüşün gecikeceğini öngörüyor, fakat gelecek yıl daha olumlu bir tablo göreceğimizi düşünüyoruz.” dedi.

Köse, özellikle gelişmiş ülkelerde hizmet sektörü enflasyonunda hâlâ bir “katılık” olduğuna işaret ederek, enflasyondaki düşüşün süreceğini ifade etti.

Merkez bankalarının enflasyon hedeflerine ulaşmak için daha aktif politikalar izlemeleri gerektiğini vurgulayan Köse, bu durumun kamuoyuna açık ve net bir şekilde anlatılması gerektiğinin altını çizdi.

Köse, enflasyon beklentilerinin bozulmaması ve enflasyon hedeflerine yakın tutulması gerektiğini de ifade etti. Bunun bazı ülkelerde kolay, bazılarında ise zorlu olabileceğini belirten Köse, merkez bankalarının alması gereken tedbirlerin yanı sıra kamu maliyesi tarafında bütçe açıklarının kontrol altına alınmasının da kritik öneme sahip olduğunu dile getirdi.

Orta Doğu’daki artan gerilimlerin enerji fiyatları üzerinde baskı oluşturduğuna dikkat çeken Köse, “Gerilimin süresi, özellikle Orta Doğu’da petrol rezervlerini ve üretimini nasıl etkileyecek, bu durumun küresel fiyatlara yansıması nasıl olacak gibi unsurları görmek gerekiyor. Bu unsurların değerlendirilmesi, enflasyon resmini daha net anlayabilmemizi sağlayacaktır.” ifadelerini kullandı.