İran-İsrail Krizi Türkiye’de Enflasyonu Nasıl Etkileyecek?

İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının ardından başlayan çatışmalar, enerji piyasasında yarattığı etkiler dolayısıyla ekonomiyi derinden sarsıyor.

ABD’nin de savaşla birlikte devreye girmesiyle Hürmüz Boğazı’nın kapanma olasılığının artması, petrol fiyatlarının ciddi şekilde yükselebileceği endişelerini beraberinde getiriyor.

Petrol fiyatlarındaki artış, dünya genelinde yakıttan gıdaya, turizmden sanayiye kadar birçok sektörde fiyat artışlarına neden olabilecek. Bu durum Türkiye’yi de olumsuz etkileme potansiyeline sahip.

Türkiye’deki akaryakıt fiyatları, Akdeniz piyasasındaki işlenmiş ürün fiyatlarının ortalaması ve döviz kurundaki değişiklikler temel alınarak rafineriler tarafından hesaplanıyor. Bu nedenle, küresel petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar akaryakıt fiyatlarını doğrudan etkiliyor.

Enflasyonu Nasıl Etkiliyor?

Kriz sonrası yükselen petrol fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkisi ne olacak?

Türkiye’de tüketilen akaryakıtın %74,6’sı motorin, %14,2’si LPG ve %11’i benzin olarak belirlendi. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, akaryakıtın enflasyondaki ağırlığı yaklaşık %3,33 seviyesine ulaşıyor.

Buna göre, akaryakıt fiyatlarında meydana gelecek %10’luk bir artış, enflasyona %0,33’lük doğrudan bir etki yaratıyor.

Brent petrol fiyatları, haziran başından itibaren %20’den fazla artış gösterdi. Bu süreçte Türkiye’de benzine %9,8, motorine ise %18,5 oranında zam yapıldı. Türkiye’deki akaryakıtın %75’inin motorin olduğu düşünülürse, bu zamların enflasyon üzerindeki etkisinin yüksek olduğu ortaya çıkıyor.

Türkiye, akaryakıt fiyatlarını Akdeniz piyasasındaki işlenmiş ürün fiyatları ve döviz kuru üzerinden belirliyor. Küresel çapta yaşanan her dalgalanma, pompa fiyatlarına anında yansıyor.

Akaryakıt fiyatlarındaki bu artış, gıda ve sanayi gibi birçok sektörde maliyetleri yükseltiyor.

Faizleri Nasıl Etkileyecek?

Enflasyondaki yukarı yönlü riskler, para politikasında belirsizliklere yol açıyor.

Merkez Bankası (TCMB), geçtiğimiz hafta yayımladığı faiz kararında, “Jeopolitik gelişmelerin dezenflasyon sürecine olası etkilerini yakından takip etmekteyiz” ifadesiyle dış gelişmelere vurgu yapmıştı.

Karar metninde, mayıs ayı sonrasında enflasyonun ana yönünde bir düşüş beklenirken, iç talepte yavaşlama sinyalleri verilmişti. Bu ifadeler, Temmuz ayında faiz indirimi beklentilerini artırmıştı.

Ancak artan petrol fiyatları ve bununla bağlantılı olarak enflasyonun yeniden yükselme ihtimali, TCMB’nin faiz indirimini ertelemesine sebep olabilir. Citi Bank’ın değerlendirmelerine göre, yeni bir ekonomik şok yaşanmadığı sürece Temmuz ayında 250 baz puanlık bir indirim bekleniyordu. Ancak Hürmüz kaynaklı riskler bu beklentiyi zayıflatıyor.