Sendika ve Odalardan Zeytinliklere Yönelik Tepki: Torba Yasa Değil, Torba Talan

Türk Tabipleri Birliği (TTB), Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türkiye Büyük Millet Meclisi Sanayi Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan ve madencilik sektörüne tanınacak imtiyazların zeytinlik alanlara zarar verebileceği iddia edilen torba kanun teklifine dair ortak bir açıklama yaptı.

Açıklamada, “Torba yasa değil, torba talan. Yaşamı hedef alan bu yasa derhal geri çekilmelidir” ifadelerine yer verildi.

TTB, DİSK, KESK ve TMMOB, kamuoyunda ‘süper izin’ olarak bilinen ve tarım, orman, mera ve zeytinlik alanların madenciliğe açılmasını öngören “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” hakkında ortak beyanlarını paylaştı. Açıklamada, “AKP iktidarı, bir kez daha sermayenin menfaatleri uğruna doğayı, emekçileri, tarımı, köylüleri, halk sağlığını ve kamusal denetimi hedef alan bir yasa tasarısı ile karşı karşıyayız” denildi.

‘ÇED Süreci Etkisiz Hale Getiriliyor’

Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

– Projeler için gerekli olan çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreci etkisiz hale getiriliyor. Kurumların görüş süreleri kısaltılıyor, eğer yanıt verilmezse ‘olumlu’ sayılacak. Yöre halkının itiraz hakkı pratiğe dayalı olarak ortadan kaldırılmakta. Zeytinlik alanlarda taşınabilir kabul edilerek maden ve enerji projeleri gerçekleştirilebilecek. Danıştay’ın daha önce iptal ettiği yönetmelik değişiklikleri, bu defa yasa ile geri getiriliyor. 3573 sayılı Zeytincilik Kanunu fiilen askıya alınıyor.

– RES, GES, HES ve JES projeleri için meralar kolayca tahsis edilebilecek. Hayvancılığın temelini oluşturan bu alanlar, kırsal yoksulluğu derinleştirecek bir şekilde tasfiye edilmektedir. Ormanlık alanlarda yatırımcılara uzun süreli, düşük bedel karşılığında kullanım hakkı tanınıyor. Ağaçlandırma ve doğa koruma yükümlülükleri ise erteleniyor. Akbelen gibi örneklerin yasallaştırılması hedefleniyor.

– 2035 yılına kadar enerji projeleri için köylülerin toprakları ‘acele’ bir şekilde kamulaştırılacak. Kamulaştırma artık kamu yararı için değil, özel firmaların çıkarlarını desteklemek amacıyla kullanılacaktır.

– 2024 öncesinde ruhsatsız inşa edilmiş enerji ve maden tesisleri yasallaştırılacak. Kaçak yapılaşmanın ödüllendirilmesi, hukuk devleti ilkesini zedelerken, hukuk düzeni zarar görmektedir.

– Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), diğer kamu kurumlarının yerine karar verme yetkileri kazanacak. Görüş alınmadığında ‘olumlu’ sayılacak olan uygulama ile, doğrudan şirketlerin çıkarlarını koruyan bir süper kurum oluşturulmakta. Eğer kurumlar onay vermezse, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın başkanlığını üstleneceği bir kurul, tek başına izin verebilecek. Yerinden yönetim, halk iradesi ve bilimsel görüş göz ardı edilmektedir.

– Teklifteki haritalar ve koordinatlar; Akbelen, Yatağan gibi somut bölgeleri hedef alıyor. Bu yönüyle teklif, şirketlerin taleplerine özel olarak şekillendirilmiş ‘kişiye özel yasa’ niteliği taşımaktadır.

– Söz konusu yasa, fosil bağımlılığı süren enerji ve maden projelerini teşvik ederek iklim krizini derinleştiriyor. Türkiye’nin taraf olduğu çevre sözleşmeleriyle çelişmektedir.

– Bu yasa, yalnızca doğayı değil; geçimlik tarımı, kırsal ekonomiyi, halk sağlığını, bilimsel özerkliği, kamu planlamasını ve toplumsal adaleti de tehdit etmektedir.