Petrol Taşıma Maliyetlerinde Keskin Artış

İsrail’in İran’a yönelik saldırıları sonrasında patlak veren çatışmalar, Hürmüz Boğazı’na dair güvenlik kaygılarını artırarak petrol taşımacılığı maliyetlerinde belirgin yükselişlere yol açtı.

Basra Körfezi’nin girişinde konumlanan Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’dan kaynaklanan petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ürünlerinin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına ulaşımını sağlıyor.

GÜNLÜK 20 MİLYON VARİL PETROL TAŞINIYOR

Bu stratejik geçit, dünya genelinde deniz yolu ile taşınan ham petrolün yaklaşık üçte birine ev sahipliği yapıyor. Orta Doğu’daki üreticilerin en önemli ham petrol ve kondensat sevkiyatının gerçekleştirildiği Hürmüz Boğazı’ndan günde yaklaşık 20 milyon varil petrol ve ürünleri taşınıyor.

Bu ürünlerin büyük bir kısmı, Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerine yönlendiriliyor. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yüzde 20’si de bu boğazdan geçiyor.

Henüz doğrudan bir saldırı ya da kapatma yaşanmamış olsa da, tanker operatörlerinin Hürmüz Boğazı geçişlerine karşı daha temkinli yaklaşmaları nedeniyle piyasalarda daha az gemi erişimi sağlanmaya başladı.

Bunlar ışığında, Hürmüz Boğazı’na ilişkin güvenlik endişeleri, yakıt taşımanın risk ve maliyetini artırıyor.

ORTA DOĞU’DAN ASYA’YA NAVLUK ARTIŞI

AA muhabirinin Londra Menkul Kıymetler Borsası’ndan (LSEG) elde ettiği “LSEG Workspace” verilerine göre, Orta Doğu’dan Çin’e giden TD3C rotasında çok büyük ham petrol tankerlerine (VLCC) ait referans navlunlar, 17 Haziran itibarıyla çatışmalardan önceki duruma göre yüzde 61 oranında artarak 72,4 Worldscale puanına ulaşmış durumda. Worldscale puanları, her ana hat için yıl başında belirlenen sabit bir ücretin yüzdesi olarak kullanılıyor.

Söz konusu seviyenin, yıl başına göre artışı yüzde 68 olarak kaydedildi.

Orta Doğu’dan Japonya’ya TC1 rotasında rafine petrol ürünü taşıyan LR2 tipindeki orta boy tankerler için referans navlunlar, 12 Haziran’da 116,84 Worldscale puanı iken, 17 Haziran’da yüzde 88 artışla 219,76 puana yükseldi. Bu artış, yılın başına göre yüzde 102,5 oranında gerçekleşti.

Orta Doğu’dan Japonya’ya TC5 rotasında rafine petrol ürünü taşıyan LR1 tipi daha küçük tankerlerin referans navlunları ise 12 Haziran’daki 144,85 Worldscale puan seviyesinden, 17 Haziran itibarıyla yüzde 54 artışla 223,16 puana çıktı. Bu seviyenin yıl başına kıyasla artışı oranı ise yüzde 97,4 oldu.

İRAN BOĞAZINI KAPATIR MI?

Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Oxford Üniversitesi’nin ortak girişimi olan PortWatch verilerine göre, İsrail’in İran’a saldırısından bir gün önce, 12 Haziran’da Hürmüz Boğazı’nı kullanan tanker sayısı 58 iken, saldırı günü olan 13 Haziran’da bu sayı 69’a yükseldi; 15 Haziran’da ise 53’e geriledi.

Hürmüz Boğazı’ndaki tanker sayısındaki azalma, taşıma şirketlerinin temkinli tutumlarından kaynaklandığı düşünülüyor. Belirtilen tarihlerde Boğaz’daki kargo gemi sayısında ise kayda değer bir değişiklik gözlemlenmiyor.

Veri analitik firması Kpler’in analizine göre, Hürmüz Boğazı’nın İran tarafından kapatılma olasılığı oldukça düşük. İran’ın Körfez ülkeleriyle olan diplomatik ilişkileri ve petrolünün büyük bir kısmını Hürmüz Boğazı üzerinden ihraç eden Çin’e olan ekonomik bağımlılığı dolayısıyla bu stratejik geçidi kapatmasının olası görünmediği ifade ediliyor.