AB’de Gündem: İsrail’e Yaptırımlar ve Vizesiz Seyahat

Avrupa Birliği, İsrail’e yönelik olası yaptırımları tartışmaya açtı. Tel Aviv hükümetine karşı ilk kez gündeme gelen bu yaptırımlar arasında, İsrail vatandaşlarına sunulan vize serbestisinin geri alınması da yer alıyor.

AB’nin İsrail’e yönelik söylemi, Avrupa kamuoyundaki Gazze’deki soykırıma karşı artan tepkinin etkisiyle değişiyor.

AB ülkeleri dışişleri bakanları, 20 Mayıs’ta bir araya gelerek, İsrail ile ticari ilişkilerin temeli olan Ortaklık Anlaşması’nı gözden geçirme kararı aldılar.

Anlaşmanın 2. maddesi, ortaklığın sürdürülmesini uluslararası hukuka ve insan haklarına uyulması şartına bağlıyor.

İrlanda ve İspanya, geçen yıl bu anlaşmanın gözden geçirilmesini önermiş ancak öneri değerlendirilmeye alınmamıştı.

Gözden geçirmenin sonucu, 23 Haziran Pazartesi günü AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas tarafından açıklanacak. Kallas, son iki gündür AP Genel Kurulunda yaptığı konuşmalarda, İsrail’in Gazze’deki eylemlerinin uluslararası hukuku ihlal ettiğini ifade ediyor.

Bu arada, AP ve AB Konseyi arasında varılan bir anlaşma, “uluslararası hukuku ihlal eden ülkelerle vize serbestisinin askıya alınması” konusunu gündeme getirdi. Bu, AB’nin İsrail vatandaşlarını doğrudan hedef alabileceği anlamına geliyor.

İsrail’in Vizesiz Seyahat Rejimi

AB’nin mevcut düzenlemesine göre, İsrail dahil 61 ülkenin vatandaşları, herhangi bir 180 günlük süre zarfında 90 güne kadar kısa süreli seyahatler için Şengen bölgesine gidebiliyor.

Ancak AB, belirli şartlar altında vizesiz rejimi askıya alabilecektir. Bu durum, daha önce sadece Vanuatu Cumhuriyeti’ne yönelik uygulanmıştı.

Yeni anlaşmanın, askıya alma mekanizmasını daha etkin hale getirmeyi hedeflediği belirtiliyor. Örneğin, BM Sözleşmesi’nin ihlalleri gibi ciddi durumlar vize serbestisinin askıya alınmasına neden olabilecek gerekçeler arasında yer alacak.

İsrail Koşulları Karşılıyor Mu?

AP adına anlaşmayı müzakere eden Slovenyalı milletvekili Matjaz Nemec, bu düzenlemenin AB’ye insan hakları ve uluslararası hukuka uyulmasını destekleyecek yeni bir mekanizma kazandıracağını ifade etti.

Nemec, “Vize askıya alma mekanizması, farklı gerekçelerle Komisyon, üye ülkeler ya da AP tarafından devreye alınabilir. Komisyon, bu süreçte bir değerlendirme yaparak, koşulların karşılandığını düşünürse, vizesiz rejimi askıya almak için öncelikle 12 aylık bir süre sağlayabilir” dedi.

Filistin yanlısı tutumu ile bilinen Slovenyalı vekil, “İsrail’in bahsedilen koşulları karşıladığına inanıyorum. Ancak mevcut AP’nin böyle bir kararı geçirebileceğinden şüpheliyim” değerlendirmesinde bulundu.

Süreç Nasıl İşleyecek?

AP’nin basın sorumlusu Janne Ojamo, İsrail’in söz konusu düzenlemeye girdiğini doğruladı. Ojamo, bir ülkenin insan hakları ihlalleri ya da uluslararası mahkeme kararlarına uymadığı durumda, vize serbestisinin askıya alınabileceğini belirtti.

Bu ülkenin hükümet yetkilileri de kapsama dahil olacak. Mevcut düzenlemede mekanizma yalnızca Komisyon tarafından başlatılabiliyorken, yeni durumda üye ülkelerin de bu yetkiye sahip olacağı ifade ediliyor. Nihai karar, hala Komisyon tarafından verilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girmesi için hem AP hem de AB Konseyi tarafından onaylanması gerekiyor. İlk oylamanın AP’nin 24 Haziran’da toplanacak Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçişleri Komitesinde yapılması bekleniyor.