Şahin Aybek
Türkiye’nin eğitim sorunları nedir?
Uzun yıllardır Türkiye eğitim sistemi çeşitli sorunlarla yüzleşmekte ve bu sorunların üstesinden gelmek için farklı çözüm yolları denemektedir. Eğitim sisteminde yaşanan sorunları özetlemek, birkaç sayfaya sığdırmak elbetteki kolay değildir. Ancak genel olarak bu sorunları eğitimde fırsat eşitsizlikleri, eğitime ayrılan bütçenin yetersizliği, öğretmen ve yönetici yetiştirme ile atama politikalarının eksiklikleri, bazı bölgelerdeki kalabalık sınıf mevcudiyeti, sınav odaklı eğitim sistemi, ezberci öğretim yaklaşımı, yükseköğretimde kalite sorunları ve son yıllardaki siyasal etkilerle değişen müfredatlar yaratmaktadır. Bu bağlamda, bazı dini cemaatlerin okullara entegre ettiği yoğun dini içerikli eğitim ve etkinlikler de önemli bir yer tutmaktadır.
Önceliklendirilmesi gereken beş güncel sorun nedir?
Eğitim, sistematik bir yapı içinde işleyen bir süreçtir. Eğitim sisteminin sorunlarını analiz ederken, diğer sistemlerden kaynaklanan ve bu sorunların sisteme yarattığı etkileri dikkate almak önemlidir. Eğitim sistemi, bir yandan diğer alanlardaki bozulmaların etkisiyle zayıflarken, diğer yandan büyüyen eksiklikler nedeniyle bu alanlarda sorunlara yol açmaktadır. Dolayısıyla eğitimin kalitesi, bir ülkenin gelişmesi için kritik bir öneme sahiptir. Bu sebeple, eğitim sistemindeki sorunları belirlerken, bu sorunların altında yatan temel nedenleri ele alarak ilerlemek faydalı olacaktır.
Bu sorunlar nelerdir?
Birinci olarak, nitelikli öğretmen yetiştirme ve atama sisteminin yetersizliği önemli bir sorundur. Bir ülkenin eğitim kalitesi, öğretmenlerin niteliğiyle doğrudan ilişkilidir. Türkiye’de öğretmen yetiştirme sistemi sürekli değişim göstermiştir. Bu durum, dönemler arasında tutarlılığı azaltmış, öğretmenlerin yeterlilik düzeylerinde dalgalanmalara yol açmıştır. Öğretmen yetiştirme uygulamaları çoğunlukla kısa vadeli çözümlerle belirlenmiş, bilimsel ve sosyal gerçekleri dikkate almadan gündelik politikalara dayanarak organize edilmiştir. Son 15 yıldaki eğitim fakültelerinin artışı, birçok yeterli bilgi ve deneyime sahip olmayan öğretmenlerin mezun olmasına neden olmuştur. Bu durumda, yetişen öğretmenlerin kalitesi eğitimde belirgin düşüşler yaşanmasına sebep olmuştur.
İkinci bir sorun, okul yöneticisi yetiştirme ve atama sistemidir. Bu süreç, öğretmen yetiştirme sistemindeki sorunlarla benzerlikler göstermektedir. Okul yöneticilerinin çoğunlukla politikacı ya da belirli ideolojileri temsil eden sendikaların referansları doğrultusunda atanmaları, eğitim yönetiminde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Eğitim yönetiminin bilimsel ilkelerle değil, siyasi kaygılarla şekillendiği bir yapı, okulların etkin yönetilmesini engellemektedir.
Üçüncü önemli bir sorun ise müfredat konusudur. Eğitim müfredatı, bir ülkenin gençleri için hedeflenen değerleri de yansıtan bir yapıdır. Eğitimin niteliği, müfredatın nasıl düzenlendiği ile doğrudan ilişkilidir. Türkiye’de müfredat değişiklikleri son yıllarda daha çok politik amaçlarla yapılmakta ve bu durum eğitimde arzu edilen nitelikli bireyler yetiştirme potansiyelini zayıflatmaktadır. Bu nedenle, müfredatın sorgulanması ve yeni nesil ihtiyaçlara uygun olarak yeniden tasarlanması önemlidir.
Dördüncü olarak, eğitime ayrılan kaynakların yetersizliği de temel sorunlardan biridir. Eğitim kalitesini artırmak için yeterli bütçelerin ayrılması gerekmektedir. Ancak Türkiye’de eğitime ayrılan kaynakların büyük bir kısmı öğretmen maaşları ve diğer masraflara gitmekte, eğitim yatırımları ise sürekli olarak ihmal edilmektedir.
Son olarak, yükseköğretim sistemindeki kalite sorunları da dikkate değerdir. Üniversite kalitesi, ülkenin gelişiminde çok önemli bir rol oynamaktadır. İlk ve ortaöğretimdeki problemler, doğrudan üniversite sistemini etkilemektedir. Ayrıca, öğretmen elemanlarının yetersizliği ve yönetim sorunları da yükseköğretim kurumlarının kalitesini düşürmektedir.
Değerli bilgilerinizi bizimle paylaştığınız için teşekkür ederim. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…
