İsmail Erzurumluoğlu’nun yarım asır önce başlattığı maket araç yapımı, bugün oğlu ile birlikte kurduğu atölyede profesyonel bir üretim sürecine dönüşmüş durumda. Aydın’ın Efeler ilçesindeki baba ve oğlu, özellikle kamyon ve otobüs modelleri gibi birebir ölçekli maket araçları sosyal medya aracılığıyla yurt dışındaki koleksiyoncuların ve otomobil tutkunlarının ilgisini çekerek uluslararası alanda tanınmaya başladı. Üretim sürecinin tamamı el işçiliği ile yürütülmekte; kesimden montaja, boyamadan süspansiyon sistemlerine kadar her aşama titizlikle gerçekleştirilmektedir. Erzurumluoğlu ailesi, maketlerin hiçbir parçasının fabrikasyon olmadığını belirtiyor ve araçlar, kapılar, dorseler, süspansiyonlar ve direksiyon mekanizmaları gibi fonksiyonel unsurlari çalışır durumda tasarlıyor. Ayrıca birçok modelde vites kutusu ve egzoz sistemleri de maketin içinde yer alıyor.
“ÇOCUKLUĞUM BU MAKETLERLE GEÇTİ”
Babasının hobisi sayesinde çocukken oyuncak sıkıntısı çekmediğini, genellikle babasının yaptığı maketlerle oynadığını dile getiren Güner Erzurumluoğlu, “Şu anda silobas maketi yapıyoruz. Bu işle meşgul olmak dışında başka işimiz yok. Gece gündüz bu işin peşindeyiz. Geçim kaynağımız bu maketler. Genelde sipariş alıyoruz ve stok çalışabiliyoruz. 12 ay boyunca durmaksızın çalışıyoruz. Babamın 40 yıl önce yaptığı bir maket var ve kesintisiz olarak 15 yıldır bu işin içindeyiz. Askere gitmeden önce yaptığı bir maketi de var. Daha sonra ben doğmadan önce bir maket daha benim için yapmıştı. Sonrasında tekrar hobisine döndü. Sipariş vermek isteyenler bize orijinal ürün gönderiyor ve biz bunun ölçeğine göre küçültme işlemi yapıyoruz. Çocukluğumun oyuncaklarım bunlar. Onlarla büyüdüm. Bu kamyonla küçükken rampa aşağı oynamıştım. Kaldırıma vurunca duruyordu ve hurdaya döndü. O zamanlar babama tamir ettirince hasılatı artmıştı ve yeni projelere yöneldi” dedi.
“OTOBÜSE 10 YIL ÖNCE 100 BİN LİRA TEKLİF ETTİLER”
Baba İsmail Erzurumluoğlu ise, “Dünyada tamamen el yapımı maket üreten tek yer burası. İlk yaptığım otobüs maketine 10 yıl önce bir fuarda 100 bin TL teklif ettiler. Bu maketi 1974 yılında çekiç, keski, eğe, pense ve tornavida kullanarak yapmıştım. İlkel aletlerle bu maketi gerçekleştirdim. Saat zembereğinden süspansiyonunu oluşturdum. Satılık olmadığını, hatıra olarak bende kalacağı söyledim ve yenisini yapmayı teklif ettim. Oğlum doğmadan 1 ay önce 1981 yılında bu kamyonu yaptım. Güner doğduğunda annesi bu kamyonun kasasında onu yatırıp sallayarak uyutuyordu” şeklinde konuştu.
Dünyanın birçok yerine ihracat yaptıklarını vurgulayan Erzurumluoğlu, “Ben Çorum Sungurlu’danım. Kış aylarında tabelacılık ve boya işlerinin olmaması nedeniyle 3-4 ay işsizlik yaşıyorduk. O boş zamanları değerlendirmek için bu maketleri yapmaya başladım. Aydın’a geçeli 37 yıl oldu. 60 yaşına geldiğimde atölyemi oğluma devredip bu işin başına geçtim. Yapmaya başladıktan sonra çocuklar sosyal medya paylaşımları sayesinde ilgiyi artırdı. İnsanlar bizi fuarlara davet etmeye başladı. İlginin yoğunlaşmasıyla yüzde 100 el ürünü olan bu işin başka bir yerde yapılmadığını anladık. Dünyanın 60-70 ülkesine ihracat yapıyorum. Son günlerde Bosna Hersek’ten bir otobüs firması sipariş verdi. Almanya ve Fransa’da birkaç satıcıyla iş yapıyoruz. Biz yapıp onlara satıyoruz, onlar da başka yerlerde dağıtımını gerçekleştiriyor. Fabrikasyon hiçbir parça kullanmıyoruz; her şey el ile üretimden geçiyor” ifadelerini kullandı.
“TEKERLİĞİN ÇAPINDAN DİĞER PARÇALARIN ÖLÇÜLERİNİ ÇIKARABİLİYORUM”
Yaptığı araçların maketlerini tekerlek çapından ölçerek diğer parçalarını da uyarlayabildiğini belirten Erzurumluoğlu, “Tekerleğin çapından diğer parçaların ölçülerini çıkartabiliyorum. Mesela Pakistan kamyonunu hiç görmeden, tekerleğin çapını fotoğraftan ölçerek diğer parçaları da uyarlayıp yaptım. Burada kullandığımız vincin maketi de çok değerli. Gerçeği ile bire bir uyum içinde ve çalışır parçalarına da sahiptir. Çocukluğumda kaynakçılık, tornacılık, seyyar tabelacılık ve kamyonculuk gibi birçok iş yaptım. Şu anda 70 yaşındayım ve bu mesleğim sonuncusu. Hayatım boyunca ustam olmadı, her şeyi kendi deneyimlerimle öğrendim. Şükür ki bu iş sayesinde hem benim hem de oğlumun ev geçimini sağlıyoruz. İş yetiştiremediğimiz zamanlar da oluyor. Erken saatlerde atölyeye gelerek daha fazla iş yapmaya çalışıyoruz” dedi.
Maket ustası Erzurumluoğlu, ilk maketini battaniyeye sararak fotoğrafçıya götürdüğünü ve böyle fotoğraflarını çektirdiğini ifade ederek, “İlk başladığımda bu işi oyuncak olarak düşünmemiştim; görsellik açısından bir ürün olarak hazırlamıştım. İlk otobüsü yaptığımda fotoğrafçıdan yardım istedim ama girmedi. Değilse maketi battaniyeye sararak kendi götürdüm. Bugün olsa arabayı üzerine özel yerleştirip götürürdüm ama o zamanlar insanlar ‘askerlik çağına gelmişsin, oyuncak mı yapıyorsun?’ gibi şeyler söylesin istemediğim için böyle yaptım” şeklinde açıkladı.
“BU İŞ SANILDIĞI KADAR KOLAY DEĞİL”
Yapılan işin çoğu kişi tarafından kolay bulunduğunu ancak maket yapımının zannedildiği kadar basit olmadığını belirten Erzurumluoğlu, “Bu iş aslında kolay değil. Eğer kolay olsaydı herkes yapardı. Bazı insanlar bu işe hevesleniyor ama tam anlamıyla verim alamadan bırakıyorlar. Fuar sırasında bir emekli arkadaşım yanıma geldi ve bir maketin fiyatını sordu. Ben 12 bin TL dediğimde şok oldu. Kendisine aynı maketi yapıp getirdiğinde, bu işi 20 bin TL’ye satabileceğimi söyledim. Arkadaş, evinin bir odasını atölyeye dönüştürmüş ve 8 ay boyunca parçaları toplamak için sanayiye gidip gelmiş. Ancak yaptığı maket çok basit kaldı. Eşi, kızı ve damadı ile beni ziyaret ettiler. Kendi yaptığı maketi yapıp yaptığın için pişman olmuştu. Sonrasında ona, ‘Bunu 50 bin TL’ye verir misin?’ diye sordum. Eşi, ‘100 bin TL verseler bile satmam. Bu onun ölmesi durumunda bana bir hatıra olarak kalacak’ dedi.”
