Bankalara Borçta Dikkat Çeken Artış! Halkın Geçim Sorunu Büyüyor

2021 yılının sonlarında başlayan ekonomik dalgalanmalar, Türkiye’deki kredi ve mevduat hacminde önemli bir artış meydana getirdi. Alım gücünün azalmasıyla birlikte vatandaşlar krediye yönelirken, bankalardaki toplam kredi hacminin 2024 yılında 15,6 trilyon TL’ye ulaştığı bildirildi. Verilere göre, kredi hacmi yıllık bazda yüzde 37,7 oranında artış gösterdi. İhtisas dışı kredilerde ise artış oranı yüzde 38’in üzerinde, toplam hacmi 14,3 trilyon TL’yi aştı.

Borç Sonucu, Kötü Yönetim Nedeni

Ekonomi yönetiminin 2021’de faiz politikasında yaptığı değişikliklerin etkileri hâlâ hissedilmektedir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 17 Kasım 2021 tarihinde, “Faiz sebeptir, enflasyon neticedir. Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim ve enflasyonla mücadele mi de sürdüreceğim. Bu konuda Nas ortada. Nas ortada olduğuna göre sana, bana ne oluyor?” ifadelerini kullanmıştı.

Erdoğan’ın “nas” ifadesiyle birlikte faizlerde indirim sinyali verilmesinin ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Nurettin Nebati atandı. Türk lirasının değer kaybına yol açan Kur Korumalı Mevduat (KKM), 21 Aralık 2021’de Nebati tarafından duyuruldu. Takip eden süreçte, döviz kurlarındaki artışla birlikte Türk lirasının değer kaybı hızlanmış ve enflasyon yıllık yüzde 80 seviyelerine çıkarak yüksek faiz oranlarına sebep olmuştur.

İktidarın uyguladığı faiz politikası, alım gücünün azalması ve maliyetlerin artmasıyla insanların bankalara ve kredilere yönelmesine neden oldu. 2024 yılında bankalardaki toplam kredi hacmi 15,6 trilyon TL olurken, 2023 yılında ihtisas ve ihtisas dışı kredilerin toplamı 11,2 trilyon TL’ye erişti. Bu durumda, 2024 yılındaki toplam kredi hacminin bir önceki yıla göre yüzde 37,7 oranında arttığı görülmektedir. Toplam krediler, 2020 yılında 3.4 trilyon TL iken, 2021 yılında 4.7 trilyon TL ve 2022 yılında ise 7.2 trilyon TL olarak artış göstermeye devam etti.

Mevduatların Toplamı Artış Gösterdi

Türkiye Bankalar Birliği tarafından açıklanan 2024 yılına ait ”illere göre kredi ve mevduat” verilerine göre, özel bir alanın finansmanı için verilen ihtisas kredileri 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 46 artışla 1,2 trilyon TL oldu. İhtisas dışı krediler ise yüzde 38,2 artarak 14,3 trilyon TL’ye ulaştı.

Bankalara yatırılan ve müşterilerin belirli bir süre içinde geri aldığı mevduatların toplamı, 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 28,6 artarak 18,3 trilyon TL oldu. 2023 yılında toplam mevduat miktarı 14.2 trilyon TL olarak kaydedilmişti.

İhtisas Kredilerinde Tarım Sektörü Öne Çıkıyor

İllere ve bölgelere göre kredilerin dağılımını incelediğimizde, ihtisas kredilerinde 835.2 milyar TL ile en yüksek payı tarım sektörünün aldığı görülmektedir. Tarımı diğer krediler 318.1 milyar TL, gayrimenkul kredileri 43.5 milyar TL ve turizm kredileri 19.9 milyar TL ile takip etmektedir.

İller Bankası Kredilerinde Önemli Artış

Yerel yönetimlerin alt ve üst yapı projelerine finansal yardım sağlayan İller Bankası A.Ş. hakkında yapılan raporda, bankanın belediyelere sağladığı kredilerin il bazında dağılımı verilmediği için ayrı bir kalem olarak ifade edilmiştir. İller Bankası’nın ihtisas ve ihtisas dışı kredileri, 2024 yılında toplam 75.8 milyar TL olarak gerçekleşti; bu tutar 2023 yılında 65.1 milyar TL olarak kaydedilmişti.