Banka, Esnaf ve Müşteri Arasında Komisyon Krizi!

Kredi kartıyla yapılan ödemelerde ortaya çıkan komisyon sorunları yeniden gündeme geldi. Bankaların POS cihazları aracılığıyla uyguladığı yüksek komisyon oranları, esnafın bu maliyetleri ürün fiyatlarına eklemesine neden oldu. Ancak tüketiciden alınan bu ek ücretlerin yasalara aykırı olduğu belirtiliyor. Hem küçük işletmeler hem de tüketiciler zor bir durumla karşı karşıya kalmış durumda.

POS KOMİSYONLARI YÜZDE 4’E ULAŞIYOR

Bankaların POS cihazlarından uyguladığı komisyon oranları, bazı anlaşmalarla birlikte yüzde 4’e kadar çıkabilmektedir. Eğer tahsilat ertesi gün gerçekleştirilirse, bu oran daha da yükselebiliyor. Örneğin, taksitli satışlarda komisyonlar yüzde 5.5 ila 7.5 arasında değişiklik gösterebiliyor. Bunun yanı sıra bankalar, sadece komisyonla kalmayıp yazılım, cihaz bakımı ve ekstre gönderimi gibi hizmetlerden de ek ücret talep ediyor.

KOMİSYON, ÜRÜN FİYATINA EKLENİYOR

Artan maliyetler karşısında esnaflar, kar marjı azalan ürünlerde zarar yaşamamak için çözüm bulmayı, ürün fiyatlarına ek ücret yansıtarak sağladı. Kartla yapılan ödemelerde, 10 ila 25 TL arasında ek ücretler talep edilmeye başlandı. Ancak bu durum, yasal çerçevede sorun yaratıyor.

YASAL DURUM NEDİR?

5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 17. maddesi gereğince, esnafların kartlı ödemelerde müşterilerinden ek komisyon talep etmesi yasaktır. Yani tüketicilere “nakit fiyatı ile kartla fiyat arasında fark” uygulanması haksız bir uygulama olarak değerlendiriliyor.

Ticaret Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı’nın görüşleri de net: Karta ek komisyon uygulayan esnaflar, Tüketici Hakem Heyeti veya Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na şikayette bulunabilirler. Şikâyet sonrası, haksız alınan ücretler tüketicinin hesabına faiziyle geri ödenebilmektedir.

IBAN İLE TAKİP SONRASI KOMİSYON YENİDEN GÜNDEME GELDİ

Geçtiğimiz dönemde, bazı esnaflar POS komisyonlarından kaçınmak amacıyla ödemeleri doğrudan IBAN üzerinden almaya başlamıştı. Fakat bu yöntem, Vergi Denetim Kurulu tarafından kayıt dışı ticaretin engellenmesi adına denetim altına alınmış ve bu tür uygulamalara tespit edilirse ağır cezalar uygulanmaya başlanmıştır. Bu nedenle, IBAN ile tahsilat yapan esnaf vergi cezası riskiyle karşı karşıya kalmış ve sonuç olarak çoğu işletme geri dönerek POS cihazlarına yönelmiş, komisyon farkı tüketiciye yansıtılmaya başlamıştır.

KAR KOMİSYONA GİDİYOR

Küçük ölçekli işletmelerin birçok üründeki kar marjı genellikle yüzde 3’ü geçmiyor. 500 TL’lik bir satış üzerinden esnafın kazanacağı miktar yaklaşık 15 TL iken, banka sadece komisyon olarak 20 TL’yi alabiliyor. Ayrıca geri ödeme süresi de 40-45 güne kadar uzandığı için, bu durum esnafın karını neredeyse sıfıra indiriyor.

TÜKETİCİLER HANGİ ADIMLARI ATABİLİR?

Kartla ödeme gerçekleştirdikten sonra ek ücret talep eden esnaf ile karşılaşan vatandaşlar, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurup ücretin iadesini talep edebilirler.

Ayrıca BDDK veya Ticaret Bakanlığı’na şikayette bulunarak yasal süreci başlatabilirler.

Satıcıya ise karta farklı fiyat uygulamasının yasal olmadığını belirtme hakkına sahiptirler.