Bilim insanları, evrenin sadece beşte biri yaşındayken ortaya çıkan devasa bir galaksiyi inceledi. J0107a adı verilen bu uzak galaksi, 11.1 milyar yıl öncesine ait durumu ile gözlemlendi.
Şili’deki Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) ve NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu verileriyle gerçekleştirilen gözlemler, J0107a’nın Samanyolu’ndan çok daha büyük ve aktif olduğunu ortaya koydu.
Kütlesi Samanyolu’nun 10 Katı
Araştırmacıların belirttiği üzere, J0107a’nın toplam kütlesi – yıldızlar ve gaz dahil – Samanyolu’nun 10 katından fazla. Bunun yanı sıra galaksinin yıldız üretim hızı, mevcut galaksilere kıyasla oldukça yüksektir: Yılda yaklaşık 300 yeni yıldız oluşmaktadır. Tüm bu üretkenliğe rağmen, J0107a, boyut olarak Samanyolu’ndan daha kompakt bir yapıya sahiptir.
Sarmal ve Çubuklu Yapı Şaşırtıyor
J0107a’nın en dikkat çekici özelliklerinden biri de oldukça düzenli yapısıdır. Samanyolu gibi çubuklu sarmal bir yapıya sahip olan bu galaksinin merkezinden geçen yıldız ve gaz barı yaklaşık 50 bin ışık yılı uzunluğundadır. Bu yapı, günümüzde gözlemlenen pek çok sarmal galakside de bulunmakta ve galaksinin merkezine yıldız oluşumu için gereken gazı taşıyan bir “yıldız doğumevi” işlevi görmektedir.
Erken Evrenin Beklenmeyen Düzeni
Çalışmanın başyazarı, Japonya Ulusal Astronomi Gözlemevi’nden gökbilimci Shuo Huang, “Bu galaksi, günümüz galaksilerine göre çok daha fazla gaza sahip ve yıldız oluşum hızı son derece yüksek. Bu kadar erken dönemde böylesine düzenli bir yapının oluşmuş olması oldukça şaşırtıcı” ifadelerini kullandı.
Shizuoka Üniversitesi’nden astronom Toshiki Saito ise, “J0107a’nın çubuklu sarmal yapıya bu denli erken sahip olması, galaksi oluşumuna dair mevcut teorilerin yeniden gözden geçirilmesini gerektirebilir” değerlendirmesini yaptı.
Çarpışma İzi Yok, Kendi Kendine Oluşmuş
Araştırmacılar, günümüzde yoğun yıldız üretimi gerçekleştiren galaksilerin çoğunun çarpışma veya birleşme süreçleri geçirdiğini, ancak J0107a’da bu tür bir etkinin gözlemlenmediğini belirtti. Bu durum, galaksinin dışsal bir etki olmaksızın kendi içerisinde bu yapıyı oluşturduğunu göstermektedir.
James Webb Uzay Teleskobu, erken evrenin gizemlerini aydınlatmaya devam ediyor. Huang’a göre, bu teleskop sayesinde sarmal galaksi formlarının beklenenden çok daha önce ortaya çıktığı anlaşılmaktadır.
J0107a, şimdiye kadar gözlemlenen en eski çubuklu sarmal galaksilerden biri olarak tarihe geçti.
