Anayasa Mahkemesi (AYM), “Ebu Hanzala” olarak bilinen El Kaide davası sanığı Halis Bayancuk’un, tutukluluğunun makul süreyi aştığı iddiasıyla açtığı tazminat davasının, “ceza yargılamasının devam ettiği” gerekçesiyle reddedilmesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetti. AYM, bu durumun “mahkemeye erişim hakkının” ihlali anlamına geldiğine oy birliğiyle karar verdi.
AYM’nin bireysel başvuruya ilişkin kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Bayancuk, El Kaide davası kapsamındaki tutukluluğunun makul süreyi aştığı gerekçesiyle, uzun tutukluluktan kaynaklanan tazminat davalarını görmekle görevli Ağır Ceza Mahkemesi’nde bin liralık manevi tazminat davası açtı.
Tazminat Talebine Ret
Bakırköy 7. Ağır Ceza Mahkemesi, “yargılamanın devam ettiği ve bu aşamada tutukluluğun haksız olduğunun tespit edilemeyeceği” gerekçesiyle tazminat talebini reddetti.
Bayancuk’un istinaf mahkemesine başvurusu da olumsuz sonuçlandı ve talebi kabul edilmedi.
Bu kararlar sonrasında Bayancuk, AYM’ye başvurarak adil yargılanma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği haklarının ihlal edildiğini savundu.
Mahkemeye Erişime Müdahale
AYM, değerlendirmesinde, başvurucunun tutukluluğun makul süreyi aştığı iddiasıyla açtığı tazminat davasının, yargı mercilerince asıl ceza davasının devam ettiği gerekçesiyle esası incelenmeden reddedilmesinin, kanuni bir dayanağı olmadığına ve başvurucunun mahkemeye erişim hakkına yönelik açık bir müdahale olduğuna karar verdi.
Kararda, mahkemeye erişim hakkının mutlak bir hak olmadığı, ancak bu hakkın sınırlandırılmasının Anayasa’nın 13. maddesindeki genel ilkelere uygun biçimde gerçekleştirilmesi gerektiği ifade edildi.
Oy Birliğiyle Alındı
AYM, bu gerekçelerle, başvurucunun Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı çerçevesindeki mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine oy birliğiyle karar verdi.
İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması amacıyla, kararın bir örneğinin yeniden yargılama yapılmak üzere Bakırköy 7. Ağır Ceza Mahkemesi’ne iletilmesine hükmedildi.
