Avrupa’da Yatırım Alarmı

Avrupa, ekonomik tarihinde önemli bir dönüm noktasında bulunuyor. Bölge, son üç yıl boyunca doğrudan yabancı yatırımda (FDI) bir azalma yaşadı.

2024 yılında açıklanan projelerin sayısı, bir önceki yıla kıyasla %16 azalarak 270 bine geriledi. Bu rakam, pandemi yılı olan 2020 yılı hariç tutulduğunda son dokuz yılın en düşük seviyesi olarak kaydedildi.

EY tarafından yayımlanan Avrupa Çekicilik Anketi’ne göre, Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya, yatırım çeken ülkeler arasında en üst sıralarda yer almasına rağmen bu üç ülkede de çift haneli düşüşler gözlemlendi. Özellikle Almanya, en büyük düşüşü yaşadı.

Amerikan yatırımları, son on yılın en düşük seviyesine gerileyerek dikkatleri üzerine çekti. EY Avrupa yöneticisi Julie Teigland, “Avrupa uzun süredir büyüklüğü, istikrarı ve nitelikli iş gücü ile yatırımcıların odak noktasıydı. Ancak son dönemdeki jeopolitik gerilimler, yatırımcıların güvenini zayıflatıyor ve ilgiyi Avrupa’dan uzaklaştırıyor” değerlendirmesinde bulundu.

EY’nin verileri, dünya genelindeki üst düzey yöneticilerin görüşlerini yansıtan bir anket ile 45 ülkeyi kapsayan yatırım verilerine dayanıyor. Rapor, Donald Trump’ın geçtiğimiz ay duyurduğu yeni tarifeler öncesi iş dünyası algısını da içeriyor.

Kıtada yatırım düşerken, Kuzey Amerika yatırımlarında %20’lik bir artış gözlemleniyor. Şirketler, yeni tarifelere yanıt olarak üretimlerini ABD’ye kaydırmayı tercih etti.

Neden Düşüyor?

Yatırım düşüşünün arkasında birçok neden mevcut: Euro Bölgesi’nde yavaşlayan ekonomik büyüme, ABD ve Çin’e kıyasla daha düşük sanayi rekabeti, yüksek enerji maliyetleri ve artan ticaret engelleri, Avrupa’nın cazibesini zayıflatan faktörler arasında yer alıyor. Ülke bazında, Fransa ve Almanya’daki seçim belirsizlikleri ile Birleşik Krallık’taki düşük verimlilik dikkat çekiyor.

Teigland, geçen yıl yaptığı bir açıklamada bu gerilemeyi bir “uyarı sinyali” olarak tanımlamış ve düzenlemelerin büyüme ve inovasyon pahasına yapılmaması gerektiğini vurgulamıştı. İspanyol bankası Santander’in başkanı Ana Botín, Avrupa’nın verimliliğini artırmak için “düzenleyici karmaşıklığın azaltılması ve yenilikçi girişimlerin desteklenmesi gerektiğini” ifade etti.

2025 yılı ise daha fazla belirsizlik barındırabilir. EY raporunda, “Trump yönetiminin yeni politikalarının Avrupa üzerindeki potansiyel etkisi göz ardı edilemez,” uyarısı yer aldı. 500 iş liderinin %42’si, Amerikan politikalarının Avrupa’nın çekiciliğini azalttığını düşünüyor. Önceki anketlerde ise birçok CEO, belirsizlik nedeniyle yatırım kararlarını ertelediklerini belirtmişti.

Yine de umut veren gelişmeler var. Yenilenebilir enerji ve yapay zeka gibi alanlar, yatırımcıların ilgisini çekmeye devam ediyor. “Bu sektörler, geleneksel yatırım kalıplarında değişiklikler olsa da büyüme açısından önemli bir potansiyele sahip,” diyen Teigland, olumlu örnekleri de sıraladı.

Danimarka, 2024’te yabancı yatırımlarda %86 artış gösterdi. Yeni projelerin sıfırdan kurulduğu “greenfield” yatırımlar, özellikle bu ülkede güçlü bir performans sergiliyor. İspanya da Euro Bölgesi ortalamasının beş katı bir büyüme oranı (%3,2) elde ederek %15’lik bir yatırım artışıyla dikkat çekti. Düşük maliyetli enerji, iş gücü ve geniş arazi olanakları, AB’nin 163 milyar euroluk ekonomik dayanıklılık planıyla birleşince yatırımcılar için cazip hale geldi. AstraZeneca gibi büyük firmalar, ülkedeki varlıklarını genişletme kararı aldı.

Ayrıca, Avrupa içindeki yatırımlar da önemli. Alman savunma şirketi Rheinmetall’in Litvanya’daki yeni üretim tesisi gibi projeler, yerel ekonomilere önemli katkılar sağlıyor. Uzmanlar, tüm belirsizliklere rağmen Avrupa’nın yatırım çekiciliğinin önümüzdeki üç yıl içinde yeniden toparlanacağı görüşünde birleşiyor.