Faiz Formülü Ekonomiyi Sarsıyor

ALİ ÖZTÜRK / NEFES

İKTİDARIN “Faizle ve faiz lobileriyle mücadele ediyoruz” beyanları, sadece sözde kalmış durumda. 15 Mayıs 2018 tarihinde, dünyaca ünlü ekonomi kanallarından Bloomberg International’a konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon neticedir” ifadesi, Türkiye’nin son 7 yılındaki ekonomi politikalarının temelini oluşturdu. ‘Nas’ politikaları ve ‘kur korumalı mevduat’ (KKM) sistemi ile tanışmamızın ardından dolar ve enflasyonda büyük artışlar görüldü ve Merkez Bankası’nın döviz rezervleri bu durumu durdurmak için harcandı.

‘NAS’LI YILLAR

Pandemi sonrası, gelişmiş ülkelerde faiz artırımı gündeme gelirken, Türkiye’de tam tersi bir yaklaşım benimsendi ve faiz indirimleri uygulandı. Eylül 2021’de yüzde 19 olan politika faizi, Aralık 2021’de yüzde 8.50’ye çekildi. Bu dönemde yetkililer, “Nas var nas. Ortada nas varken, faiz artmaz” gibi ifadelerle durumu kötüleştirdi. Doların 8 liradan 18.50 liraya fırlamasıyla birlikte hayat pahalılığı ciddi şekilde arttı. Enerji ve akaryakıt fiyatlarına da yüksek zamlar yapıldı. Ekonomik tıkanıklık yaşanınca, 21 Aralık 2021’de kur korumalı mevduat uygulamasına başvuruldu. Ancak o zamana kadar olan durumlar, yüzde 100 enflasyonlu yılların geri dönmesine yol açtı. Son 3 yıldır KKM uygulamasının maliyetini halk ödüyor. ‘Nas’ politikalarının sonuçları olarak, Haziran 2023’te Mehmet Şimşek yeniden Hazine ve Maliye Bakanı olarak atandı. Şimşek, “Rasyonel politikalara dönüyoruz” açıklamasında bulundu. Fakat bu durumun bedeli yine halka yansıtıldı.

Ekonomide Büyük Darbe

Türkiye ekonomisi, neredeyse her 10 yılda bir ciddi krizler yaşıyor ve bu krizlerin bedelini her defasında vatandaş ödemek zorunda kalıyor. 2001 yılında yaşanan krizin temel nedeni, ‘sabit kur’ anlayışının ısrarla sürdürülmesiydi. 7 yıl önce ortaya konan “Faiz sebep, enflasyon neticedir” formülü ve ‘nas’ politikalarının sonuçlarını halk 2021’den bu yana ağır bir şekilde ödemek zorunda kaldı. Bugün hâlâ 3 yıl önceki hatalı kararların getirdiği yükler altında ezilirken, Ekrem İmamoğlu ve ekibine yönelik operasyonlar, yeni bir ek maliyet oluşturdu. Sonuç olarak, 2 yıllık emekler heba oldu.

Şimşek’in Programı Askıya Alındı

DÜŞÜK faiz ve ‘nas’ politikası ile dövizde yükselişe neden olan iktidar, kur korumalı mevduata (KKM) yönelerek 2 yıldır döviz kurunu baskı altında tutmaya çalıştı. Ancak son 2 aydır yaşanan gelişmeler, yeni ekonomi programının yürürlükten kalkmasına neden oldu. Emeklilere, memurlara ve asgari ücretlilere düşük zam verilerek, kurun baskılanmasıyla ekonomiyi toparlama çabası da başarısızlıkla sonuçlandı. Faizlerin yükselmesi, yüzde 20 enflasyon hedefini başka bir zamana erteledi.