Muhalif- Ankara
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM), engelli bireylerin yaşam standartlarını artırmak, kamu hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak ve haklarını daha iyi koruyarak toplumsal yaşama tam katılımlarını sağlamak amacıyla Meclis Araştırması açılması kararı alındı. Yeni Yol Grubu adına Muğla Milletvekili Doç. Dr. Selçuk Özdağ ve diğer milletvekilleri tarafından verilen önerge, TBMM Başkanvekili Celal Adan’ın yönettiği oturumda kabul edildi.
Önergede, Anayasa’nın 10. maddesi çerçevesinde devletin engellilere yönelik pozitif ayrımcılık yapmasının bir zorunluluk olduğu vurgulanarak, mevcut hizmetlerin birçok bakanlık ve kamu kurumu arasında dağınık bir şekilde sunulduğu ifade edildi. Bu dağınıklığın hizmetlerin etkinliğini azalttığı ve engelli bireylerin haklarına erişimini zorlaştırdığı belirtildi. Bu nedenle, engellilere yönelik tüm hizmetlerin tek çatı altında toplanması ve kamu politikalarının daha bütüncül bir şekilde yürütülmesi amacıyla “Engelliler Bakanlığı”nın kurulmasının gerekliliği dile getirildi.
Kabul edilen önerge çerçevesinde, engellilere yönelik hizmetlerin koordinasyonunun sağlanması, mevcut sorunların nedenlerinin araştırılması ve gerekli yasal düzenlemelerin belirlenmesi için Anayasa’nın 98. ve TBMM İçtüzüğü’nün 104 ile 105. maddeleri doğrultusunda Meclis Araştırması yapılması kararlaştırıldı.
Önergeye ilişkin konuşmasında Grup Başkanvekili Selçuk Özdağ, Birleşmiş Milletler tarafından 3 Aralık’ın “Uluslararası Engelliler Günü” ve 10-16 Mayıs tarih aralığının “Engelliler Haftası” olarak kabul edildiğini hatırlatarak, bu özel zamanların kutlamadan çok farkındalık oluşturma amacı taşıdığını vurguladı.
Özdağ, geçmişte engellilere dair kullanılan aşağılayıcı tanımlamalardan duyduğu rahatsızlığı ifade ederken, devletlerin gelişmişlik düzeyinin engelli bireylere sağladıkları pozitif ayrımcılıkla ölçüldüğünü belirtti. Ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 13’ünün engelli bireylerden oluştuğunu belirten Özdağ, buna rağmen toplumda yeterli farkındalık oluşturulamadığını söyledi.
TÜİK verilerine göre 10 milyonun üzerinde engelli bireyin yoksulluk sınırının altında yaşadığına dikkat çeken Özdağ, engellilere ayrılan bütçenin yetersizliğine, kamuda boş kalan engelli kadrolarına atama yapılmamasına ve eğitimde yaşanan fırsat eşitsizliklerine değindi. Özdağ, özel sektörün zorunlu engelli istihdam oranlarında da desteklenmesi gerektiğini ifade etti.
Konuşmasında ayrıca 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’un uygulanamamasına değinen Özdağ, 2005 yılında çıkarılan bu kanunun hâlâ yönetmeliğinin çıkarılmadığını ve bu nedenle erişilebilirlik düzenlemelerinin 20 yıldır tamamlanamadığını vurguladı. Özdağ, “Sayın Bakana söyleyin, bu kanunun yönetmeliğini bir an önce çıkarsınlar” diyerek iktidar milletvekillerine çağrıda bulundu.
Engellilere yönelik hizmetlerin farklı bakanlıklar arasında dağınık bir biçimde sunulduğunu belirten Özdağ, Avrupa’da birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de Engelliler Bakanlığı’nın kurulması gerektiğini vurguladı. Tek bir bakanlıkla engelliliği önleme ve engellileri üretime kazandırma gibi hedeflerin daha etkin bir şekilde yürütülebileceğini ifade etti.
Özdağ, Manisa Organize Sanayi Bölgesi’nde otistik çocuklar için hayata geçirdiği projeyi örnek göstererek, bu modelin tüm organize sanayi bölgelerine yaygınlaştırılması gerektiğini belirtti.
TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen bu önergeyle, Engelliler Bakanlığı’nın kurulması da dahil olmak üzere engelli bireylerin sorunlarının araştırılması ve çözüm yollarının belirlenmesi için Meclis Araştırması yapılacak.
Genel Kurul’da kabul edilen önerge şu şekildedir:
Muğla Milletvekili ve Grup Başkan Vekili Selçuk Özdağ ve 22 milletvekili tarafından engellilere yönelik tüm hizmetlerin tek bir çatı altında toplanması ve kamu politikalarının daha bütüncül ve koordineli bir şekilde yürütülmesi amacıyla engelliler bakanlığı kurulması da dahil olmak üzere yasal düzenlemelerin yapılması ve engellilerin sorunlarının tespit edilerek atılacak adımların belirlenmesi amacıyla 14/5/2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmiş olan Meclis araştırması önergemizin diğer önergelerin önüne alınarak görüşmelerinin 14/5/2025 Çarşamba günkü birleşimde yapılması önerilmiştir.
BAŞKAN – Önerinin gerekçesini açıklamak üzere YENİ YOL Partisi Grubu adına Muğla Milletvekili Sayın Selçuk Özdağ.
Buyurun Sayın Özdağ. (YENİ YOL ve İYİ Parti sıralarından alkışlar)
YENİ YOL GRUBU ADINA SELÇUK ÖZDAĞ (Muğla) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; engellilerin sorunları ve bakanlığının kurulması önergemiz üzerinde söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Birleşmiş Milletler 1992 yılında aldığı bir kararla 3 Aralık tarihini Uluslararası Engelliler Günü olarak ilan etmiş ve devamında Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından, ek olarak yine 156 devlet 10-16 Mayıs tarihlerinin Engelliler Haftası olarak kutlanmasını kararlaştırmıştır. Bu özel gün ve dönem aslında kutlama niteliğinden öte, engelli vatandaşlarımız için farkındalık oluşturma amacı taşımaktadır.
Kısa bir zaman öncesine kadar yasalarımızda yer alan tanımlamalar dahi engelli bireyleri aşağılıyor ve onları bizler adına utandıran ifadeler içermekteydi. Onları “sakat” diyerek tanımlayan söylem, duyarlı bireylerin çabalarıyla daha makul ifadelere evrildi. Bir devletin ne denli gelişmiş ve medeni olduğu, öncelikle fiziksel ve zihinsel engeli olan bireylere sunduğu pozitif ayrımcılıkla ölçülmektedir. Ülkemiz nüfusunun yaklaşık yüzde 13’ünün engelli kabul edildiği bilinen bir konu olmakla birlikte, bu alanda yöneticilerden beklenen farkındalık oluşturulabilmiş değildir.
TÜİK verilerine göre 10 milyonun üzerinde engelli bireyin yoksulluk sınırı altında yaşadığına dikkat çeken Özdağ, bütçeden aldıkları payın yüzde 2’nin altına düştüğünü ve bu bütçenin artırılması gerektiğini belirtti. Özdağ, eğitim, sağlık ve sosyal hizmetler alanında insan onuruna uygun yaşam koşullarının temin edilmesi gerektiğini ifade etti. Şu an kamuda boş kalan engelli kadrolarına atama yapılamamakta ve on binlerce engelli vatandaş atama beklemektedir. Özdağ, toplumun duyarsızlığı nedeniyle yaşanan olumsuz durumların engelli bireyleri daha da etkilediğini belirtti.
Özdağ, pandemi döneminin engelli bireyler için büyük zorluklar getirdiğini, Hükûmetin yeterli desteği sağlayamadığını vurgulayarak, kamu sektöründe 70 bin engelli çalışanın bulunduğunu, atama bekleyenlerin bir an evvel istihdam edilmesi gerektiğini söyledi. Çalışma hayatındaki engelli personelin maruz kaldığı mobbing uygulamalarına son verilmesi gerektiğini de ekledi. Hükûmetin, hizmetli kadrosuna atama yapmak yerine bu kadroları memur, bilgisayar işletmeni, veri hazırlama gibi alanlara dönüştürerek atama yapması gerektiğini vurguladı.
Özel sektörde, zorunlu engelli istihdam oranlarının artırılması ve şartların iyileştirilmesi gerektiğini belirten Özdağ, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’un uygulanması üzerine dikkat çekti. 2005 yılında çıkarılan bu kanunun yürürlüğü sonrası gereken tedbirlerin alınmadığını ve kanunun hâlâ kâğıt üzerinde kaldığını ifade etti.
Özdağ, Türkiye’de bir Engelliler Bakanlığı’nın kurulması gerektiğinin altını çizerek, mevcut durumun düzeltilmesi adına adımlar atılması gerektiğini belirtti. Tüm bu konularda çalışma yapılarak engelli vatandaşların toplumsal yaşama katılımının sağlanması gerektiğini sözlerine ekledi.
Bu önergeye destek vermeleri için milletvekillerine çağrıda bulundu ve teşekkür ederek sözlerini tamamladı. (YENİ YOL ve CHP sıralarından alkışlar)
