1968 yılında devlet tarafından temelleri atılan Aşkale Çimento, 1993 yılında özelleştirme süreçlerine dahil edilerek satışa sunuldu. Erzurumlu girişimcilerin bir araya gelerek kurdukları Er-Çim-San isimli şirket, fabrikanın sahibi oldu. Bu şirketin en büyük ortağı ise Erzurum İl Özel İdaresi olup, 826 esnaf ve ticaret odası üyesi de ortaklık payına sahiptir.
2012 yılında İl Özel İdaresi’nin payının Erzurum Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmesiyle, en büyük ortak konumunu belediye aldı. Türkiye’nin önde gelen çimento üreticilerinden biri olan Aşkale Çimento, AKP’li Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen ve MHP’li Gümüşhane Arzular-Kabaköy Belde Belediye Başkanı Çetin Rıza Tanış arasında gerginlik yarattı.
AİLELERDEN ŞİKAYETLER, CEVAPSIZ KALDI
Sözcü yazarı Deniz Zeyrek, Aşkale Çimento’nun çimento fiyatlarındaki astronomik artışa sebep olduğunu belirterek durumu dile getirdi. Şirket, iki sermaye artırımı ile ilginç gelişmelere sahne oldu.
Bakan Kurum’dan bir garip hesap: Betona ne kadar ödeyeceğini kimse anlamadı
ERÇİMSAN, 2005 ve 2007 yıllarında gerçekleştirilen yüzde 50 bedelsiz sermaye artırımıyla pay sayısını 80 binden 120 bine çıkardı. Ancak Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin pay sayısı, “37 bin 500’e çıkması gerekirken (rapora göre) ‘anlaşılamayan ve belgeler pay sahiplerine gösterilmediğinden tespit edilemeyen bir şekilde’ 21 bin 588’de” yani yüzde 17,99 oranında kalmıştır.
Yüzde 0,1 hissesi ile tüzel kişiliğini sürdüren çimento firması, Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası’nın (ETSO) 75 hissesini temsil ettiği pay sayısını 2001’de 500’e, 2005’ten itibaren ise 10 bin hisseye çıkardı. Bu değişimle birlikte ETSO Başkanı Lütfi Yücelik, temsil ettiği hisselerle birlikte yüzde 13,6 artış sağlarken, Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin hisseleri yüzde 13,26 oranında azalmıştır.
Lütfi Yücelik’in mevcut hisselerle şirketin yönetim kurulu başkanı olması ve Vakıfbank’a milyonlarca dolar borç alması, AKP’li Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen’i isyan ettirdi. Sekmen, durumu Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ticaret Bakanı’na iletti ve şu ifadeleri kullandı:
“Yüzde 17,9 ortağız ama sözümüzü dinleyen yok. ÇİMSA’nın 210 milyon dolara almadığı, satışa çıkmadığı bir fabrikayı ERÇİMSAN A.Ş. yönetimi 305 milyon dolara aldı. Krediler geri ödenemediğinden aynı fabrikayı borçları karşılığında 140 milyon dolara sattılar. Biz büyük hissedar olarak el yordamıyla izliyoruz. Bu, kaybolan kamunun ve milletin hakkı.”
Deniz Zeyrek’in bildirdiğine göre; borçlarını ödemekte güçlük çeken şirketin, Samsun’da inşa edilen yaklaşık 300 milyon dolarlık fabrikasını 70-80 milyon dolara satmak zorunda kalabileceği ifade ediliyor.
MHP’li Arzularkabaköy Belde Belediye Başkanı Çetin Rıza Tanış, şirkete ait fabrikaların verdiği zararlara dikkat çekti. Fabrikanın yarattığı tozların halk sağlığını tehdit ettiğini belirten Tanış, duruma çözüm bulmak için çeşitli yöntemler denediklerini ve bu durumu protesto etmek amacıyla siyah beyaz Türk bayraklarını beldenin dört bir yanına astıklarını söyledi.
Fabrikanın üretim yapmasına ve istihdam sağlamasına karşı olmadıklarını vurgulayan Tanış, “Para kazanma uğruna insan sağlığı hiçe sayılıyor, böyle bir üretim şekli üçüncü dünya ülkelerinde dahi yok” dedi.
BAKANLIK MÜFETTİŞLERİ DURUMU TESPİT ETTİ
Şirketin yaklaşık yüzde 18’i AKP’li Erzurum Büyükşehir Belediyesi’ne ait olmasına rağmen, belediyenin şirkette söz hakkı bulunmamaktadır. Şirketin özelleştirilmesi esnasında Erzurum Valisi olan ve ERÇİMSAN’ın kuruluşuna katkıda bulunmuş olan Mehmet Ağar’a yakınlığı ile bilinen Yücelik ailesi tarafından yönetilmektedir.
Yücelik ailesinin kararlarının ardından Mehmet Sekmen, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşerek şöyle ifade etti:
“Cumhurbaşkanımıza durumu aktardım, ‘Şirkete ortağız ama bizi dışlıyorlar’ dedim. Bakan telefondan Sekmen’in sorununu çözün dedi.”
Ancak genel kurul toplantısı, Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü ve bakanlık personelinin Ankara’ya çağrılması nedeniyle gerçekleştirilemedi.
Bakanlık müfettişleri tarafından 2022’de yapılan denetimlerde dikkat çeken veriler yer aldı:
• “Şirkette Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin hissesi yaklaşık yüzde 18, Yücelik ailesinin hissesi ise yüzde 9,8. Şirketin en büyük ortağı Erzurum Büyükşehir Belediyesi olmasına rağmen, Lütfü Yücelik, aldığı vekaletlerle şirket paylarının yüzde 53’ünde söz sahibidir. Lütfü Yücelik’in oğlu Fatih Yücelik, aynı zamanda şirketin CEO’su ve yönetim kurulu üyesidir.
• Şirketin 2016 ile 2021 yılları arasında dağıtılabilir kâr payı toplam 903 bin TL iken, şirket 38 milyon 940 bin TL kâr payı dağıttı. Böylece dağıttıkları kâr, şirketin kârından 49 kat fazla.
• Aşkale Çimento zarar etmektedir. Şirket, kâr payı dağıtımını borç alarak gerçekleştirmektedir. Büyük bir zarar tablosu mevcut.”
Dört Ticaret Bakanlığı başmüfettişi tarafından hazırlanan rapor, şirketin yönetim kurulu üyeleri ve Yücelik ailesi hakkında işlem yapılmasını gerektiğini vurguladı ve rapor Erzurum Cumhuriyet Başsavcılığı’na iletildi; ancak iddialara göre herhangi bir yasal işlem uygulanmamaktadır.
Bunun yanı sıra, Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin başkanı AKP’li Mehmet Sekmen, 2023 yılında yaptığı bir açıklamada, “Büyükşehir Belediyesi olarak yüzde 18 hissemizin sonuna kadar savunucusu olacağız. Yönetimde kalsanız bile tüm hesaplarınız detaylı bir şekilde incelenecek. Devletin müfettişleri her şeyi denetleyecek. Bu oldukça açıktır. Bu işlemin sonu sizin için kötü bitecek” ifadelerinde bulundu.
