Yöre halkının yaşam tarzını, gelenek ve göreneklerini, unutulmaz sevgilerini “stran” adlı türkülerle dile getiren dengbejler, Kürt sözlü edebiyatının özünü oluşturuyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın belirlemiş olduğu bazı dengbejler, icra ettikleri sanatı geleneksel yöntemlerle öğrenmeleri ve öğretebilmeleri nedeniyle sanatçı tanıtma kartı alarak “kültürel miras taşıyıcısı” olarak tanındı.
Geçmişte köy köy dolaşarak duygularını bu sanatla ifade eden birçok dengbej, günümüzde dost meclislerinde veya kendilerine ayrılan alanlarda bir araya gelerek türkülerini söylemeye devam ediyor.
Bağlı olduğu bu sanatı yaşam şekline dönüştüren ve ilerleyen yaşına rağmen sürdüren dengbejlerden biri, Baskil’in Alangören köyünde yaşayan Nurettin Abiç.
Çocuk yaşlarda köye gelen dengbejlerden ilham alarak bu sanata yönelen Abiç, 50 yıldır sazı ve sözleriyle gündemde.
Kaybettiği eşi ve diğer acı kayıpları için yazdığı ve bestelediği türküleri “en büyük sırdaşım” dediği sazıyla seslendiren Abiç’in evinden, bahçesinden ve köyünden türküler yankılanıyor.
“Gizli Gizli Gidip Mağarada Saz Çalıyordum”
8 çocuğa ve 33 toruna sahip olan Nurettin Abiç, çocuk yaşlardayken köylerinde saz ya da radyo bulunmadığını, tahtalara çivi çakıp tel gererek saz gibi bir şey yaptıklarını belirtti.
Bir arkadaşının Malatya’dan bir saz getirdiğini aktaran Abiç, “Onun çalmayı başaramadığını görünce o sazı alıp mağarada gizlice kullanmaya başladım. Köye gelen dengbejler saz çalıp türkü söylüyordu. Onlar bana büyük bir heves verdi.” dedi.
51 yıl önce bir altın bozdurarak bir saz edinmiş olan Abiç, yıllardır dengbejlik yaptığını anlattı.
“Eskiden radyo, televizyon yoktu. Hepimiz bir odaya toplanırdık. Sazı çalan ve söyleyenler üst düzeydeydi.” diyen Abiç, acılı bestelerini çoğunlukla kaybettikleri için yaptığını ifade etti.
Abiç, “Herkesin bir sırdaşı vardır, benim de duvarda asılı olan sazımdır.” şeklinde konuştu.
“Bütün Duygularım, Sözlerim Bu Sazda”
Eşinin vefatından sonra birçok beste yaptığını anlatan Abiç, “Eşim de hayatını kaybedince tek başıma kaldım. Kendi kendime çalıp söylüyorum. Bütün duygularım, sözlerim bu sazdadır. Sazımla, sözümle kendi kendimi teselli ediyorum. Zamanımı böyle geçiriyorum. 90 ile 100 arasında bestem var. Yaşım ilerledikçe unutmaya başlıyorum. Köyün en yaşlısı benim.” dedi.
Eski zamanlarda talep üzerine köylere ve düğünlere giderek türküler seslendirdiğini, geçmişe büyük bir özlem duyduğunu ancak artık çalışacak gücünün kalmadığını dile getirdi.
Dengbejlik kültürünün yok olmasını istemediğini belirten Abiç, “Yanıma biri gelince çalıp söylüyorum. Çoğu zaman da kendi kendime çalıp söylüyorum.” ifadelerini kullandı.
“Babamdaki Bu Merak Atalarımızdan Geliyor”
Oğlu Mehmet Abiç, babasının yıllardır saz çalıp türkü söylediğini belirtti.
Babasının yazıp bestelediği türkülerle büyüdüklerini ifade eden Abiç, “Babam çok sevilen bir insan. Sazını ve sohbetini herkes dinliyor. Zamanla dostları geliyor, sohbet edip saz çalıyorlar. Babamdaki merak atalarımızdan geliyor. Köyümüzde babam gibi türkü söyleyenler vardı, şimdi ise tek babam kaldı.” dedi.
