23 Yılda En Çok İşçiler Kaybetti

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

Bugün 1 Mayıs, işçilerin bayramı. Ancak, AKP’nin iktidarda olduğu son 23 yılda en fazla kaybedenler işçiler oldu. Türkiye adeta asgari ücretliler ülkesine dönüştü. Yaklaşık 8.5 milyon işçi, asgari ücret civarı ve altında bir ücretle yaşamlarını sürdürmeye çalışıyor.

Evine ekmek parası dahi götüremeyen, yüksek enflasyon karşısında ücretleri eriyen emekçilerin milli gelirden aldıkları pay da yıldan yıla azalıyor. İşçiler son üç yılda milli gelirden aldıkları her 4 liranın 1 lirasını kaybetti. Gitgide daha örgütsüz hale getirilen işçilerin toplu sözleşme hakları da getirilen barajlarla kısıtlandı. 21 grev, erteleme adı altında yasaklandı.

Hak Gasbı Arttı

Türkiye, 2016’dan beri dünyada işçi hakları açısından en kötü 10 ülke arasında yer alıyor. Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu tarafından hazırlanan Küresel Haklar Endeksi 2024 verilerine göre, işçiler için 151 ülke içinde en kötü 10 ülke Bangladeş, Belarus, Ekvador, Eswatini, Filipinler, Guatemala, Mısır, Myanmar, Tunus ve Türkiye olarak sıralandı.

Rapora göre Türkiye’de işçi haklarına yönelik sistematik saldırılar devam ediyor. World Justice Project’in (Dünya Adalet Projesi) yayınladığı Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde de Türkiye, sendikal haklar açısından en alt sıralarda yer alıyor. Türkiye, 142 ülkenin yer aldığı bu endekste genel olarak 117’nci, temel hak ve özgürlüklerde ise 133’üncü sırada bulunuyor.

İşçi gücü ödemelerinin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla içindeki payı 2019’da yüzde 31 civarındayken, şu anda bu oran yüzde 25’e kadar gerilemiş durumda. Her 100 çalışandan 83’ü asgari ücrete yakın bir ücret alıyor.

2.5 Milyon Sendikalı Var

Türkiye’de son açıklanan verilere göre, kayıtlı işçi sayısı 16 milyon 864 bin oldu. Bu işçilerin sadece yüzde 14.97’sine denk gelen 2 milyon 524 bin işçi herhangi bir işçi sendikasına üye. Sendika üyesi işçilerin sadece yüzde 9.5’i ise toplu sözleşme hakkına sahip. Özel sektörde durum daha da vahim. Özel sektördeki her 100 işçiden sadece 5’i toplu sözleşme hakkına sahip.

Yoksul Daha Yoksul, Zengin Daha Zengin

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’na göre, AKP’nin iktidarda olduğu 23 yılda en fazla kayba uğrayan gruplar emekçiler oldu. Yoksul daha yoksul, zengin daha zengin hale getirildi. Tüm yük işçilerin omuzlarına bindirildi. Ülke asgari ücretliler ülkesi haline getirildi. Emeğin milli gelirden aldığı payın yüzde 25’e kadar düştüğünü vurgulayan Çerkezoğlu, “Bu tablonun değişmesi için bir zihniyet dönüşümüne ihtiyaç var. Daha fazla mücadele, daha fazla birliktelik zamanı” dedi.